Türkiye’de İş Kazaları: Acı Gerçekler ve Çözüm Yolları

Türkiye’de her yıl on milyarlarca dolarlık ekonomik kayba neden olan iş kazaları, toplum sağlığı ve güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Aydın merkezli Polat OSGB’den İş Güvenliği Uzmanı Emin Tükel, iş kazalarının büyük çoğunluğunun basit tedbirlerin alınmamasından kaynaklandığını vurgulayarak, alınan önlemlerin bir masraf değil, hayati bir yatırım olduğunu belirtti. Trafik kazalarından sonra en yıkıcı sonuçlara yol açan iş kazaları, sadece can kayıplarıyla değil, aynı zamanda telafisi mümkün olmayan mal kayıplarıyla da ekonomiyi derinden sarsıyor.

6331 Sayılı Kanun ve Uygulama Süreci

30 Haziran 2012’de Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Ocak 2013’te yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2025 itibarıyla tehlike sınıfı ayrımı gözetmeksizin tüm iş yerlerinde tam olarak uygulanmaya başlandı. Yaklaşık 13 yıllık bir uygulama sürecinin ardından, bu kanunun iş sağlığı ve güvenliğinin önemini bir kez daha gözler önüne serdiği kaydedildi. Tükel, geride kalan süreçte iş güvenliği önlemlerinin bir maliyet kalemi olarak değil, geleceği güvence altına alan stratejik bir yatırım olarak görülmesi gerektiğinin altını çizdi.

İş Kazalarının Ekonomik Boyutu ve Önleyici Tedbirler

İş kazalarının ülke ekonomisine yıllık maliyetinin 10 milyar doları aştığına dair veriler, sorunun vahametini ortaya koyuyor. Emin Tükel, bu maliyetin yalnızca yüzde 25’inin önleyici tedbirlere harcanması durumunda, yaşanan acı kayıpların yanı sıra ekonomiye 7.5 milyar dolarlık bir katkı sağlanabileceğini ifade etti. Bu durum, alınmayan önlemlerin aslında çok daha büyük bir maliyet yarattığını açıkça gösteriyor. İstatistikler, Türkiye’nin iş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda Avrupa’da maalesef üst sıralarda yer aldığını gösteriyor.

Farkındalık Eksikliği: En Büyük Tehlike

İş Güvenliği Uzmanı Emin Tükel, karşılaştıkları en temel sorunun ‘farkındalık eksikliği’ olduğunu belirtti. İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini bir zorunluluk ve maliyet unsuru olarak görme eğiliminde olduklarını, oysa alınmayan her önlemin ileride çok daha büyük finansal ve insani bedellere yol açtığını vurguladı. Tükel, iş kazalarının büyük bir kısmının, aslında basit ve uygulanabilir önlemlerin göz ardı edilmesinden kaynaklandığını söyledi.

Pratik Önlemlerle Hayatlar Kurtarılabilir

Tükel, alınacak basit ama etkili önlemlerle birçok ağır yaralanma ve ölüm vakasının önüne geçilebileceğine dikkat çekti. Elektrik panolarının düzenli kontrolü, makine koruyucularının işler durumda tutulması, yüksekte çalışma ekipmanlarının standartlara uygunluğu, kimyasal etiketlerinin güncelliği ve çalışanlara düzenli olarak verilen eğitimler, iş kazalarını azaltmada kilit rol oynuyor. Ancak en büyük tehlikenin, çalışanlar arasındaki yaygın ‘Bana bir şey olmaz’ anlayışı olduğunu belirtti. Kişisel koruyucu donanımların kullanılmaması, bilinçsizce risk almanın bir göstergesi olup, bu durumun genellikle çalışanın aleyhine sonuçlandığı bir kumar olarak değerlendirilebileceğini söyledi. Bu tür davranışlar, iş kazalarının artmasındaki en önemli etkenlerden biri olarak öne çıkıyor.